Województwo | kujawsko-pomorskie |
Powiat | grudziądzki |
Rodzaj | turystyczna |
Region | Wybrzeże i Pomorze |
Start trasy | Grudziądz |
Koniec trasy | Grudziądz |
Główne punkty | Grudziądz - Nowa Wieś - Parski - Świerkocin - Mokre - Zakurzewo - Białochowo - Kłódka - Grudziądz |
Długość | 40 |
Trudność | umiarkowana |
0,00 km start - skrzyżowanie ulic: Legionów, Karabinierów, Paderewskiego i Poniatowskiego. Jedziemy w kierunku Nowej Wsi ulicą Poniatowskiego.
0,65 km Po lewej mijamy cmentarz katolicki założony w 1935 roku, należący do parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tarpnie. Obecnie pochówki odbywają się wyłącznie do istniejących grobów. Wśród zmarłych pochowanych tutaj spoczywają m.in. kupiecka rodzina Bonów - znanych działaczy narodowych, Antoni Kruszelnicki - ppłk WP i urzędnik miejski oraz Paweł Osiński - nauczyciel i działacz śpiewaczy.
1,40 km Skrzyżowanie ulic: Kościuszki i Grudziądzkiej - skręcamy w prawo.
2,21 km Po lewej stronie mijamy dworek w Nowej Wsi. Dom w stylu posiadłości szlacheckiej z XIX wieku. Pierwotnie w stylu neobarokowym, o czym świadczą gzymsiki i przedproże, silnie zmieniony w latach 50-tych XX wieku.
2,81 km Skrzyżowanie tuż przed stromym zjazdem w dół - skręcamy w lewo, w szutrową drogę do Parsk.
3,20 km Po lewej stronie mijamy lokalne centrum kontroli ruchu lotniczego - jeden z 17 radarów nawigacyjnych. Nad nami przebiega największy w Polsce korytarz ruchu lotniczego.
4,03 km Z prawej strony mijamy schron małego fortu piechoty Dzieła Parski, zbudowany w latach 1900-02, jako północne umocnienie zewnętrznego pasa obrony Twierdzy Grudziądz. Fort jest zamknięty, ale bardzo dobrze zachowany. Strop żelbetowy ma grubość 1,75 m. Ściany zewnętrzne udekorowane boniowaniem, nad drzwiami i oknami w formie wachlarza. Za fortem zjeżdżamy w dół piaszczystą drogą.
4,68 km Skrzyżowanie dróg leśnych. Punkt widokowy na dolinę Osy oraz na Góry Łosiowe. Skręcamy w lewo.
4,95 km Parski - wieś założona przez osadników holenderskich w 1618 roku. Niestety, do dziś przetrwała tylko jedna chałupa menonicka, drewniana, obłożona gliną, położona na skraju wsi, na stromym brzegu Wisły. Po zjeździe do drogi asfaltowej skręcamy w prawo. Jedziemy prosto.
6,45 km Skrzyżowanie dróg do Świerkocina i Nowej Wsi. Skręcamy w lewo, do oczyszczalni.
6,61 km Oczyszczalnia ścieków dla Grudziądza i okolicznych gmin. Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna została uruchomiona w 2002 roku. Maksymalna wydajność oczyszczania to 26 tys. m3 ścieków w ciągu doby. Oczyszczalnia produkuje na własne potrzeby prąd i ciepło, uzyskane w trakcie procesu fermentacji osadów. Wracamy do drogi głównej i skręcamy w lewo, do Świerkocina.
8,33 km Dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą krajową nr 55 Grudziądz - Kwidzyn w Świerkocinie. Skręcamy w lewo w drogę główną. Do dyspozycji mniej wprawionych rowerzystów po prawej stronie drogi jest pobocze z kamienia drogowego.
9,14 km Most na rzecze Osie. Rzeka ma długość 96,2 km i wypływa z jeziora o tej samej nazwie, położonego na północ od Iławy. Osa uchodzi do Wisły w Zakurzewie, jednak wcześniej - we wsi Kłódka - oddaje część swych wód do kanału Trynka.
9,68 km Dojeżdżamy do wsi Mokre - skrzyżowanie drogi krajowej nr 55 z drogami do Zakurzewa i Lisich Kątów. Po lewej stronie przy skrzyżowaniu stoi pomnik. Skręcamy w lewo, w kierunku Zakurzewa.
9,93 km Skręcamy w prawo w wewnętrzną uliczkę, aby dojechać do kościoła.
10,38 km Poewangelicki kościół neogotycki z 1895 roku, obecnie pw. Bożego Miłosierdzia. W latach powojennych kościół był użytkowany jako magazyn, wtedy też uległ dewastacji. Od 1990 roku jest filią kościoła parafialnego w Mokrem. Wracamy do drogi głównej i skręcamy w prawo.
12,12 km Po lewej cmentarz poewangelicki, obecnie nieczynny. Zachowały się nieliczne nagrobki z inskrypcjami w języku niemieckim oraz okazały biały grobowiec.
12,50 km Dwór z początku XIX wieku w stylu klasycystycznym, dziewięcioosiowy. Fronton zdobiony pilastrami korynckimi. Przedproże pokryte zadaszeniem drewnianym, z późniejszego okresu, bogato zdobione elementami w stylu ludowym. Dach dawniej kryty dachówką, obecnie eternitem. Budynek piękny, ale bardzo zaniedbany.
13,50 km Skrzyżowanie dróg do Zakurzewa i Wielkiego Wełcza. Pośrodku kapliczka z figurką Matki Boskiej. Skręcamy w lewo.
15,41 km Wieś Zakurzewo. Znajdujemy się u podnóża Gór Łosiowych. Droga skręca ostrym łukiem w prawo.
15,50 km W lewo odchodzi piaszczysta droga na Góry Łosiowe. Wytrwałym proponujemy podjazd na jej szczyt. Trudy zostaną wynagrodzone przepięknym widokiem na dolinę Wisły i Kotlinę Grudziądzką. Łosiowe Góry wznoszą się na wysokość 88 m n.p.m. i są kępą wysoczyznową, która powstała w czasie ustępowania ostatniego zlodowacenia, ok.12 tys. lat temu. Kępa jest niemal cała zalesiona. Przy dobrej przezroczystości powietrza widać stąd nie tylko Grudziądz czy Nowe, ale także Kwidzyn. Warto pamiętać, że w 1628 roku wojska szwedzkie pod dowództwem króla Gustawa II Adolfa rozłożyły w tym miejscu swój obóz przez dwukrotnym atakiem na Grudziądz. Wracamy do drogi asfaltowej, aby kontynuować naszą podróż. Rozpoczyna się dość stromy podjazd.
16,26 km Skrzyżowanie dróg do Mokrego i do wysypiska śmieci, skręcamy w prawo.
17,32 km Dojeżdżamy do skrzyżowania dróg do Mokrego i Wielkiego Wełcza. Po lewej stronie na pagórku znajduje się stary, drewniany krzyż. Jedziemy prosto. Kilkadziesiąt metrów dalej, po lewej stronie, znajduje się wyjątkowy pomnik przyrody - nisza źródliskowa. Kontynuujemy jazdę. Tuż po wjeździe do wsi Mokre po lewej stronie mijamy wejście na ścieżkę przyrodniczo-dydaktyczną, opartą na jednym z 87 występujących w Polsce stanowisk dokumentacyjnych. Na powierzchni 93,52 ha chroni się unikatowy fragment wysoczyzny morenowej ze strefą zboczową Basenu Grudziądzkiego, z licznymi niszami źródliskowymi, wąwozami i pomnikową wychodnią zlepieńca plejstoceńskiego.
21,25 km Skręcamy w prawo szutrową drogę do kościoła parafialnego w Mokrem. Kościół ten, wybudowany na początku XIV wieku w stylu gotyckim, nosi wezwanie Wniebowzięcia Marii Panny. Wnętrze salowe, z zakrystią od północy i kruchtą od południa. Wieża w zachodniej części kościoła, trójkondygnacyjna, z ostatnią kondygnacją dobudowaną w połowie XVII wieku. Ołtarz główny wczesnobarokowy z 1641 roku z obrazem koronacji NMP w srebrnej sukience trybowanej i grawerowanej, zasuwany obrazem Świętej Rodziny. W predelli ołtarza znajduje się obraz Ostatniej Wieczerzy. Ołtarz boczny regencyjny z połowy XVIII wieku z obrazem NMP Stella Maris, pochodzi z kościoła jezuickiego w Grudziądzu. Na uwagę zasługuje piękna, renesansowa ambona z ok.1650 roku, ufundowana przez chłopów z Zakurzewa. Wśród zabytkowego wyposażenia kościoła warta uwagi jest także granitowa kropielnica z przełomu XIII i XIV wieku oraz gotycka rzeźba św. Anny z Marią na kolanach. Kościół od XVIII wieku jest miejscem kultu Matki Boskiej Mokrzańskiej. Corocznie w czasie odpustu do patronki kościoła przybywa rzesza pielgrzymów, również pieszych z Grudziądza. Warto poprosić tutejszego proboszcza o otwarcie muzeum, które mieści się w dawnej organistówce. Jest to filia Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie i przedstawia bogate zbiory naczyń liturgicznych, mszałów, ornatów i rzeźb z tego terenu.
21,90 km Ponownie dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą krajową nr 55. Po lewej stronie wznosi się pomnik ku czci pomordowanych przez hitlerowców mieszkańców Mokrego, Białochowa i okolicznych miejscowości. Przejeżdżamy przez skrzyżowanie prosto. Zaczyna się stromy, ale bardzo malowniczy podjazd.
23,72 km Wieś Białochowo. Po prawej stronie mijamy klasycystyczny pałac, wzniesiony w połowie XIX wieku przez rodzinę Falkenhaynów, na miejscu poprzedniego, w którym gościli m.in. król pruski Fryderyk Wilhelm III z małżonką oraz napoleoński generał Rouyer. Obecnie w pałacu mieści się dom dziecka. Mijając pałac, jedziemy dalej.
24,35 km Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo ku miejscowości Kłódka. Droga nieco uciążliwa, brukowana. Polecamy jechać piaszczystym poboczem.
24,53 km Punkt widokowy na Grudziądz. W oddali widać grudziądzkie osiedla Strzemięcin i Rządz.
27,43 km Skrzyżowanie z drogą do Lisich Kątów. Skręcamy w prawo.
28,27 km Po prawej stronie mijamy budynki Aeroklubu Grudziądzkiego. Za głównym budynkiem, asfaltową drogą dojeżdżamy do płyty lotniska. W słoneczne dni można tu podziwiać liczne szybowce, których właściciele, ze względu na wybitnie sprzyjające warunki, przyjeżdżają tu z Trójmiasta, Iławy a nawet z okolic Warszawy. Powracamy do drogi na Kłódkę.
29,50 km Ponownie jesteśmy na skrzyżowaniu dróg Białochowo - Kłódka - Lisie Kąty; skręcamy w prawo.
30,67 km Przejeżdżamy przez wiadukt kolejowy nad linią z Grudziądza do Malborka. Linię tę oddano do użytku w roku 1883, 5 lat po wybudowaniu mostu kolejowego w Grudziądzu.
31,47 km W miejscowości Kłódka dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą krajową na 16, łączącą Grudziądz z Augustowem. Skręcamy w prawo w drogę główną. Do osobliwości turystycznych Kłódki należy niewątpliwie Kanał Trynka, który bierze tu swój początek z rzeki Osy. Kanał o długości 12 km wpada do jeziora Tarpno, by następnie przepłynąć przez centrum Grudziądza i ujść do Wisły koło Bramy Wodnej. Kanał wybudowano w 1552 roku w celu dostarczenia mieszkańcom Grudziądza wody pitnej i wody do napełnienia fosy miejskiej. Jak głosi legenda, przebieg kanału miał wytyczyć sam Mikołaj Kopernik, który wiedząc o kłopotach grudziądzan z zaopatrzeniem w wodę, podczas sejmiku Prus Królewskich w 1522 roku miał wskazać na mapie możliwie najdogodniejszą drogę do przekopania na potrzeby dostarczenia wód Osy do miasta. Trynka będzie nam towarzyszyła przez najbliższy czas z lewej strony drogi krajowej.
31,72 km Drugi raz w trakcie wycieczki przejeżdżamy przez most na rzece Osie.
32,92 km Przejeżdżamy przez przejazd kolejowy i wjeżdżamy na ścieżkę rowerową, biegnącą wzdłuż ul. Paderewskiego.
35,43 km Zjeżdżamy ze ścieżki rowerowej w lewo, w ul. Lipową. Po drodze mijamy jedną z największych szkół średnich o profilu rolniczym.
36,53 km Skręcamy w prawo w Aleję Trynkową, ciągnącą się wzdłuż malowniczego kanału Trynka.
38,04 km Skręcamy w lewo na mostek przez Trynkę. Za mostkiem w prawo, wąską ścieżką wzdłuż kanału.
39,00 km Zbliżyliśmy się do ul. Paderewskiego, jednak mijamy po prawej mostek przez Trynkę i jedziemy alejką z kostki polbrukowej ku ul. Karabinierów.
39,40 km Ulica Karabinierów, na której wznoszą się monumentalne gmachy Centrum Wyszkolenia Żandarmerii, działającej w dwudziestoleciu międzywojennym. Obecnie mieszczą się tu mieszkania komunalne.