Manetki rowerowe

Manetki to nasza dźwignia zmiany biegów. Dzięki nim możemy wybierać odpowiednie przełożenie do jazdy pod górę, po płaskim, lub w dół z dużą prędkością. Do wyboru mamy różne rodzaje manetek - cynglowe, obrotowe oraz klasyczne - mocowane na dolnej rurze ramy roweru.

Manetki szosowe

Manetki na ramę

Zdecydowanie najbardziej popularne w starszych rowerach szosowych. Montowane były na rurze łączącej główkę ramy ze środkiem suportu na specjalnym uchwycie bądź obejmie zintegrowanej z manetkami. W starszych rowerach można spotkać manetki bez indexu a w każdej z nich możliwe jest wyłączenie go co jest istotnym plusem ponieważ nie trzeba aż tak dbać o regulację a w razie zmiany kasety na taką z większą ilością przełożeń można zostać przy starych manetkach. Ten rodzaj dźwigni zmiany biegów został wyparty przez klamkomanetki w połowie lat 90 lecz do tej pory można spotkać manufaktury lub niszowe serie dużych producentów oferujące w/w typ manetek.

Klamkomanetki szosowe.

Aby nie odwracać uwagi kolarzy jadących w szosowym peletonie na  początku lat 90 wymyślono aby połączyć szosową klamkę z manetką. Rozwiązanie to dało kolarzom większą swobodę w zmianie biegów a przy okazji poprawiło jej precyzję. W ciągu 10 lat rozwiązanie trafiło do wszystkich nawet najniższych grup osprzętu szosowego. Każda z firm opracowała jednak swoją metodę zmiany biegów. Shimano: do dyspozycji są 2 dźwignie przednia odpowiada za podciąganie linki, a przy okazji jest głównym trzonem klamki hamulcowej, tylna zaś odpowiada za spuszczanie. Obie poruszają się do środka.
Campagnolo: ze względu na skargi kolarzy związane ze zjawiskiem hamowania podczas zmiany biegów w klm-manetkach Shimano, Campagnolo zastosowało inne rozwiązanie jedna z dźwigni umieszczona jest za klamką i jest ona odpowiedzialna za podciąganie linki a druga mniejsza jest na korpusie klamki i służy spuszczaniu linki. Sama klamka hamulcowa jest nie ruchoma dzięki temu idealnie odizolowane jest od siebie hamowanie i zmiana biegów.

Klamkomanetki są obecne w każdym nowym rowerze szosowym.

Manetki na koniec kierownicy.

Właściwie jest to inny sposób mocowania manetek na ramę. Swój początek wzięły one w rowerach czasowych w których występowała lemondka a obecnie są jedyną przetrwałą formą manetki na ramę. Można je montować w każdej otwartej rurze a więc na końcu lemondki jak i na końcu klasycznego baranka. Rozwiązanie to jest bardzo popularne w cyclocrossie gdzie klamko manetki są zbyt delikatne.

Manetki do rowerów z prostą kierownicą 

Thumb

Porównując je do manetek szosowych można powiedzieć że to klasyczne manetki na ramę tyle że zamontowane na prostej kierownicy. Tak samo występowały w wersjach indexowanych jak i bez indexu. Obecnie rozwiązanie to nie jest oferowane w żadnym markowym rowerze. Parę lat temu można było spotkać je w „marketowych” jednośladach lecz z prawdziwego kolarstwa wypadły na początku lat 90.

Obecnie ten typ manetek oferuje firma Shimano w dwóch wersjach:

• oznaczane jako SL-TZxy - zwykła manetka kciukowa
• oznaczane jako SL-TXxy - manetka kciukowa "Thumb Plus" - z dodatkowym przyciskiem zwalniającym.

Cynglowe

Kolejną grupą manetek są manetki cynglowe tzw takie które obsługujemy dwoma dźwigniami gdzie jedna podciąga linkę a druga ją spuszcza (wyższy bieg i niższy bieg).

Dwaj najwięksi producenci rowerów - Shimano i SRAM posiadają swoje własne rozwiązania:

• Shimano: RapidFire, Rapid-Fire Plus, EZ-Fire
• SRAM: Trigger

Shimano

RapidFire – Pierwszy system w którym występowały dwie dźwignie - jedna nad drugą, pod kierownicą, które obsługiwało się tylko kciukiem. Został zastąpiony przez system RapidFire Plus.

RapidFire Plus –  Prosta modyfikacja polegająca na wyrzucenie dźwigni odpowiadającej za spuszczenie linki do przodu co spowodowało że obsługiwało się ją palcem wskazującym. Można powiedzieć że jest to podstawowe założenie działania manetek firmy Shimano do dziś. Z czasem jednak wprowadzono drobne poprawki zwiększające ergonomię:

2-way-release – dźwignia odpowiadająca za spuszczanie biegów w dół, porusza się w przód i w tył co umożliwia obsługę jej palcem wskazującym lub kciukiem.

MultiRelease – Technologia umożliwiająca za pomocą jednego ruchu dźwigni spuszczającej zmienić na raz 2 biegi.

InstantRelease – Funkcja dzięki której wystarczy jedynie nacisnąć i przytrzymać dźwignię spuszczającą biegi aby zmienić ich dowolną ilość. Dzięki temu za jednym naciśnięciem dźwigni jesteśmy w stanie zmienić np. 3 przełożenia.

EZ-Fire - to manetka stosowana w najtańszej grupie osprzętu Tourney i Acera. Jest ona zintegrowana z klamka hamulca i jeden "cyngiel" znajduje się nad kierownica (do naciągu przerzutki), a drugi pod kierownicą (do zwalniania naciągu).

SRAM:

SRAM, a wcześniej Sachs, swoje manetki cynglowe nazwał Trigger

Obrotowe

Pomysł lansowany głównie przez firmę SRAM. Przełożenia zmienia się przekręcając całą rączkę kierownicy. Dzięki temu nie musimy odrywać rąk od kierownicy nawet w czasie hamowania. SRAM swoje rozwiązanie nazywa GripShift a Shimano Revoshift.

Porównanie manetek cynglowych i obrotowych

	manetki dźwigniowe na kciuka ("thumb")	manetki dźwigniowe Rapidfire, EZ-Fire, Trigger	manetki obrotowe Griptshift, Revoshift
Właściwości	Obsługiwane tylko za pomocą kciuka mocowane na górze kierownicy używane tylko w najtańszych rowerach	Obsługiwane za pomocą kciuka i palca wskazującego mocowane na dole kierownicy obecnie najczęściej używane	zmiana przełożenia następuje przez przekręcenie części rączki kierownicy (tzw gripa, chwytu) manetka jest częścią rączki kierownicy
Zalety	prosta budowa	praktycznie brak możliwości przypadkowej zmiany biegów	prosta budowa brak wystających części
Wady	mało precyzyjna i wygodna zmiana przełożeń	skomplikowana budowa wystające części	możliwość przypadkowej zmiany biegów podczas jazdy

Oznaczenia manetek Shimano

Maciek Wolak