Przerzutka tylna

Przerzutka tylna służy do zmiany przełożeń na tylnych zębatkach (kasecie). W dużym uproszczeniu możemy powiedzieć że obsługuje "biegi" roweru. Obecnie przerzutki tylne obsługują zestawy liczące od 5 do 11 zębatek.

Przerzutka tylna składa się z korpusu i wózka (zwanego także wodzikiem).

W korpusie jest umieszczona sprężyna, dzięki której wodzik przesuwa się nad kolejnymi zębatkami nakierowując łańcuch.

System 1:1 (SRAM - ESP) oraz 1:2 (Shimano)

Dwóch największych producentów osprzętu rowerowego stosuje różne standardy przerzutek i połączonych z nimi manetek. Główna różnica polega na ilości wyciągniętej linki przez manetkę W Shimano'wskim systemie 1:1 jednemu milimetrowi wyciągniętej linki odpowiada przesunięcie się przerzutki o 2 mm. W SRAM'owskim systemie ESP (1:1) jednemu milimetrowi odpowiada przesunięcie się przerzutki o 1 mm. Przez to różnice oba systemy są ze sobą niekompatybilne. System ESP SRAM'a uchodzi za bardziej odporny na złe warunki - takie jak błoto, czy piach.

Firma Campagnolo oferująca szosowe komponenty posiada swój własny system niekompatybilny z Shimano i SRAM.

Długość wózka przerzutki - czyli SS, GS i SGS

Wózek przerzutki może mieć różną długość (mierzona pomiędzy kółeczkami). Zależy to głównie od od zastosowanej razem z nią kasety. Ideałem byłoby stosowanie przerzutek o jak najkrótszych wózkach - są lżejsze, a taki napęd działa precyzyjniej i szybciej. Niestety w rowerach z kasetą o dużych zębatkach (głównie górskie) taka przerzutka nie jest w stanie obsłużyć wszystkich zębatek. Zabraknie nam tzw. pojemności przerzutki - czyli zdolności do obsłużenie zębatek o dużej różnicy zębów. Możemy sami to policzyć.

Pojemność przerzutki = różnica ilości zębów pomiędzy najmniejszą i największą zębatką mechanizmu korbowego + różnica ilości zębów pomiędzy najmniejszą i największą zębatką kasety

Powiedzmy że mamy następujący układ napędowy: Mechanizm korbowy Shimano Deore FC-M590-10 42-32-24T w połączeniu z kasetą Deore CS-HG62-10 11-34T.

Nasza wymagana pojemność przerzutki = (42-24)+(34-11)=18+23=41.

Teraz wystarczy zaglądnąć do naszych tabel z zestawieniem parametrów przerzutek i wybrac odpowiednią przerzutkę. Będzie to na pewno przerzutka z wózkiem długim. SGS

Do napędów stosowanych w rowerach górskich stosuje się głównie średnie i długie wózki (oznaczane przez Shimano jako GS i SGS). Im bardziej kaseta jest do zastosowań szosowych tym większe uzasadnienie ma zastosowanie przerzutki z krótkim wózkiem (SS).

• SS - wózek najkrótszy - stosowany głównie w rowerach szosowych
• GS - wózek krótki (kasety do 11-32)
• SGS - wózek długi - stosowany głównie w rowerach górskich (kasety od 11-30)

wózek SS (krótki)	wózek GS (średni)	wózek SGS (długi)

Przerzutki Top-Normal i Low-Normal

Klasycznie działająca przerzutka to Top Normal, gdzie sprężyna przerzutki wypycha wózek w kierunku najmniejszego trybu. Jest to o tyle istotne, że w przypadku zerwania się linki przerzutki zwolniona przerzutka gwałtownie wróci do swojego stanu spoczynkowego (normalnego) - czyli właśnie nad najmniejsza zębatkę. Stąd się bierze nazwa: Top-Normal - "Top" to najwyższe przełożenie. (najmniejsza zębatka). Dzięki temu w przypadku takiej awarii  korpus przerzutki jest odsuwany od szprych.

W przerzutkach Low-Normal system działa przeciwnie. Tutaj normalna pozycja jest niski bieg (Low). W przypadku zerwania się linki istnieje prawdopodobieństwo, że przerzutka wkręci się w szprychy.

Zdecydowana wiekszość przerzutek to Top Normal. Wersje Low Normal były polecane do mało popularnych obecnie klamkomanetek Dual Control. Jedną z zalet wersji Low-Normal jest łatwiejsza zmiana przełożeń podczas podjazdu - sprężyna przerzutki "pomaga" nam wrzucić niższe przełożenie.

Przerzutki na hak i na śrubę

Praktycznie wszystkie współczesne przerzutki są montowane do ramy za pomocą śruby - do specjalnego haka (zazwyczaj wymiennego) z nagwintowanym otworem, który znajduje się przy osi tylnego koła. Do przykręcenia przerzutki uzywamy klucza imbusowego.

rama z hakiem na przerzutkę tylną	rama bez haka na przerzutkę tylną

Jednak są także przerzutki, które nie posiadają śruby, ale hak i i są montowane bezpośrednio do osi tylnego koła. Dotyczy to wyłącznie najtańszych modeli przerzutek tylnych - np Shimano Tourney (w cenie ok 20 zł)

przerzutka tylna na śrubę	przerzutka tylna na  hak

Jeżeli nasza rama nie posiada wbudowanego haka, lub haka wymiennego możemy użyć specjalnego adaptera, który pozwoli założyć przerzutkę wyższej klasy - na śrubę do ramy, która nie posiada specjalnego haka.

Shimano Shadow

Technologia Shadow została wprowadzona w 2008 roku do grup XT oraz XTR. Polega ona na na maksymalnym zmniejszeniu grubości jej profilu. Według producenta ma to zminimalizować ryzyko uderzenia korpusem przerzutki o widełki, lub inne przeszkody w czasie jazdy. Faktycznie - jak widać na poniższym rysunku ramię przerzutki nie jest wysunięte poza mocowanie zacisku. Na najwyższym przełożeniu ta różnica - pomiędzy klasycznym modelem i z technologią "Shadow Shimano" - wynosi 15 mm - czyli o tyle mniej korpus wystaje poza mocowanie. Zmniejszoną szerokość profilu uzyskano między innymi przez wprowadzenie dodatkowej osi obrotu. W klasycznym rozwiązaniu oś mocująca przerzutkę do haka ramy, jest jednocześnie osią obrotu. W rozwiązaniu "Shimano Shadow" są zastosowane dwie osie. Dodatkowo zwiększono sztywność pionową przerzutki, co zapobiegnie zbyt częstemu uderzaniu rozhuśtanego łańcucha o dolna rurkę tylnego widelca podczas jazdy w trudnym terenie.

Obecnie (2014 r.) technologia Shadow "zeszła" do niższych grup - i jest dostępna w SLX oraz Deore.

Przerzutki tylne Shimano i SRAM

• Przerzutki tylne Shimano 2013, 2012
• Przerzutki tylne SRAM 2012