Oświetlenie rowerowe

Wstęp

Niezdecydowanych, którzy wciąż wahają się czy wyposażyć swój rower w komplet świateł niech przekona fakt, że za ich brak możemy zostać potraktowani w każdej chwili mandatem. W myśl Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. (ze wszystkimi każdy rower musi bowiem posiadać następujące elementy:

1. co najmniej jedno światło przednie białe lub żółte świecące ciągłym, lub migającym (od 2012 roku) światłem - czyli np lampka przednia na baterie, lub dynamo,
2. co najmniej jedno światło tylne czerwone, odblaskowe
3. co najmniej jedno  światło tylne świecące ciągłym, lub migającym (od 2002 roku) światłem,
4. kierunkowskazy - jeśli konstrukcja roweru lub wózka rowerowego uniemożliwia sygnalizowanie zamiaru skrętu ręką.

UWAGA ! Od 8 października 2012 roku nie musimy mieć zamontowanych świateł na rowerze wtedy gdy nie jest ono wymagane - czyli np. w dzień. Możemy więc lampki posiadać np w kieszeni, lub w plecaku, albo nawet w domu - jeśli nie zamierzamy jeździć po zmroku. Nie dotyczy to odblasku tylnego o barwie czerwonej, który musi być zamontowany na stałe.

Więcej o prawnych aspektach oświetlenia rowerowego dowiesz się w artykułach w dziale "Prawo":

• Obowiązkowe oświetlenie roweru
• Światła przez całą dobę obowiązkowe dla rowerzystów?
• Czerwone migacze legalne w rowerze?
• Wysokość zamocowania oświetlenia w rowerze
• Światło żółte selektywne

Historia oświetlenia rowerowego

Prehistoryczne rowery wyposażone były w lampy olejowe lub karbidowe, lecz wraz z rozwojem techniki do użytku wprowadzono lampki elektryczne, zasilane prądnicą w postaci dynama napędzanego poprzez obracające się koło.

Wbrew pozorom oświetlenie rowerowe zasilane bateriami pojawiło się bardzo szybko, bo już w 1890 roku. Prawdziwy „boom” w tej dziedzinie nastąpił jednak w latach osiemdziesiątych, kiedy to spopularyzowano baterie alkaliczne o znacznie większej pojemności, niż standardowe ogniwa.

Przez wiele lat podstawowym źródłem światła w przednich i tylnych lampkach rowerowych była klasyczna wolframowa żarówka o napięciu 2,5-6 V która była zminiaturyzowaną wersją żarówek używanych w domu. Z biegiem czasu do użytku wprowadzono znacznie mocniejsze - 2 do trzech razy - ale też bardziej prądożerne  żarówki kryptonowe i halogenowe. W ostatnim dziesięcioleciu oświetlenie żarowe przeszło praktycznie zupełnie do lamusa. Standardowe żaróweczki spotyka się głównie w niedrogich rowerach wyposażonych w dynamo, a praktycznie cały rynek zdominowany jest przez źródła półprzewodnikowe, czyli popularne diody LED. Przyczyną sukcesu komercyjnego lamp diodowych są niewątpliwie dwie ich cechy – bardzo długi czas świecenia oraz niski pobór prądu.

Odblaski

Odblaski należące do oświetlenia biernego powinny być widoczne przy oświetleniu ich przez pojazdy światłami mijania z odległości 150 m.

Rower musi obowiązkowo posiadać tylny czerwony odblask. Zazwyczaj są one w wyposażeniu standardowym roweru, jeśli nie – za parę złotych można kupić je w każdym sklepie rowerowym. Dla podniesienia własnego bezpieczeństwa warto nalepić z tyłu na stałe elementy roweru – np. tylne widełki, sztycę podsiodłową, błotniki – czerwona odblaskową folię, która kupimy w lepszych sklepach papierniczych lub w firmach zajmujących się plotowaniem i wycinaniem bannerów reklamowych. Koszt – dosłownie parę złotych.

Przedni – biały odblask, nie jest już obowiązkowy, ale z pewnością jego zamocowanie polepszy naszą widoczność na drodze. Dodatkową funkcją przedniego odblasku mocowanego na wysięgniku pod trójkątem linki biegnącej bezpośrednio do szczęk hamulcowych (w przypadku oczywiście hamulców V-brake i cantilever) jest zabezpieczenie przed opadnięciem linki na oponę w przypadku jej zerwania. Podobnie jak w przypadku tyłu roweru – i tutaj możemy przykleić – np. do przednich widełkach białą odblaskowa folię.

Dzięki przykręcanym między szprychami koła pomarańczowym światełkom odblaskowym będziemy widoczni w świetle reflektorów samochodów nadjeżdżających z boku. Podobną funkcję spełnia odblaskowy biały pasek na niektórych oponach – zazwyczaj w rowerach trekkingowych i miejskich.

We własnym zakresie możemy małe - 1cm x 2 cm - kawałki folii odblaskowej nalepić na co 3-5 szprychę (w formie jakby flagi) – dzięki temu po zmroku będziemy wręcz porażali feerią świetlną z boku.

Fabrycznie montowane w wielu modelach rowerów odblaski na pedałach to doskonały pomysł – dzięki ciągłemu ruchowi nóg rowerzysty, kierowcy dostają bardzo wyraźny sygnał że mają przed sobą rowerzystę. 

Rowerowe lampy przednie

Przednia lampka rowerowa, w odróżnieniu od tylnej pełni dwie funkcje – pierwszą jest informowanie pozostałych uczestników ruchu o naszej pozycji, a drugą – oświetlanie drogi. Dlatego też zasadniczym kryterium stanowiącym o jakości lampy  przedniej jest moc emitowanego światła, która wpływa na zasięg widoczności w warunkach nocnych.

Lampy przednie, w zależności od typu, mogą być montowane na kilka sposobów:

• Za pomocą sztywnej obejmy – montaż do kierownicy
• Za pomocą paska z rzepem lub gumki – praktycznie do dowolnej części roweru
• Za pomocą klipsa – montaż do szelek plecaka lub przedniej części garderoby

Przednie lampki diodowe możemy zasadniczo podzielić na cztery typy:

Lampki drogowe klasyczne, montowane na kierownicy

Jest to grupa lampek, w których źródłem światła są zazwyczaj dosyć mocne diody LED, lub - zdecydowanie już rzadziej - żarówki halogenowe oraz HID dające silne światło, pozwalające na względnie dobre oświetlenie drogi przed rowerem. Lampki tego typu emitują światło o mocy dochodzącej do ok 100-200 lumenów. Są zasilane zazwyczaj klasycznymi bateriami typu paluszek (AAA) oraz mały paluszek (AAA). W tym segmencie powoli pojawiają się także latarki zasilane dedykowanymi (często niedemontowalnymi) akumulatorami litowo-jonowymi (ładowanymi przez port USB), które pozwalają za uzyskanie obudowy o niewielkich rozmiarach.

Wybrane modele klasycznych lampek przednich:

• Sigma Lightster - cena ok 120 zł
• Sigma Quadro X - cena ok. 80 zł
• MacTronic MLF-1W cena ok 100 zł (zobacz test)
• Mactronic Shout - cena ok 140 zł (zobacz test)
• Akslen HB-112V - cena ok 150 zł
• Author Solaris - cena ok 105 zł
• Topeak White Lite HP Focus cena ok 100 zł
• Cateye HL-EL530 - cena ok 135 zł

Lampki drogowe supermocne, montowane na kierownicy

Jest to grupa lampek, w których źródłem światła są zazwyczaj diody typu „power LED”, dające bardzo silne światło, pozwalające na bardzo dobre oświetlenie drogi. Lampki tego typu mają moc dochodzą od 200 do 500, a nawet 1600 lumenów. Ich jasność jest porównywalna ze światłami długimi (drogowymi) w samochodzie. W tego rodzaju lampach zazwyczaj źródłem zasilania są specjalne akumulatory 18650, lub dedykowane akumulatory litowo-jonowe. W najmocniejszych modelach są stosowane zewnętrzne pojemniki (koszyki) z akumulatorami. Rzadziej stosuje się klasyczne baterie AA lub AAA. Wspólną cechą takich lamp jest także krótki czas działania na pełnej mocy wynoszący od 1 do 2 godzin.

Wybrane modele supermocnych lampek przednich:

• CatEye Sumo 3 - ok 1600 lumenów, cena ok 2500 zł
• Sigma Karma Evo Pro - ok 320 lumenów, cena ok 600 zł
• MacTronic Scream Superior - ok 750 lumenów, cena ok 300 zł
• Mactronic Bike Pro Noise 500 - ok 500 lumenów, cena ok 300 zł (zobacz test)
• Lezyne LED Mega Light Front - ok 1000 lumenów, cena ok 800 zł

Lampki pozycyjne, montowane na kierownicy

W tej grupie znajdują się lampki, zbudowane w oparciu o zespół diod o niskiej mocy, które pozwalają na zachowanie dobrej widoczności na drodze, jednak nie wpływające w istotny sposób na zakres pola widzenia. Słowem mówiąc lampka spełnia tylko funkcję sygnalizacyjną i przydaje się np w mieście, gdzie jedziemy po oświetlonej ulicy. Teoretycznie w takich warunkach dodatkowe światło nie jest nam potrzebne, jednak zgodnie z prawem rower musi posiadać takie.

Zaletami tego rodzaju lampek jest bardzo długi czas działania (szczególnie w trybie migającym) dochodzący do 100-200 godzin oraz stosunkowo niska cena. Lampki są zazwyczaj zasilane bateriami typu AAA.

Wybrane modele przednich lampek pozycyjnych:

• CatEye Omni 3 - TL-LD135-F - cena ok 60 zł
• MacTronic FN-9P - cena ok 22 zł
• Infini Vista 400 W - cena ok 25 zł
• Akslen HL-53 - cena ok 64 zł

Mikrolampki, montowane w dowolnym miejscu

Ostatni typ przednich rowerowych lamp to niewielkie, lekkie i poręczne urządzenia, wyposażone zazwyczaj w jedną diodę, zasilane baterią zegarkową CR2016, CR 2025  lub CR 2032. Lampka spełnia funkcje wyłącznie sygnalizacyjną. Posiadanie takiej lampki jest bardzo korzystne ze względu na wygodę zastosowania – można zawsze mieć ją przy sobie - mieści się dosłownie w kieszeni. 

Wybrane modele mikrolampek:

• Knog Frog Strobe – 40 zł
• Knogg Blinder 1  - 90 zł
• Mactronic FL-2S – 18 zł
• Mactronic  FN-1P – 10 zł
• CatEye SL-LD100 – 40 zł
• Sigma Micro – 32 zł

Czołówki

Bardzo dobrym wyjściem – szczególnie dla zroweryzowanych turystów jest stosowanie latarki zakładanej na głowę (lub kask) – tzw. czołówki. Dzięki temu mamy na rowerze jasny snop światła podążający na ruchami głowy – tam gdzie patrzymy, oraz wygodna latarkę na biwaku. Bardzo dobre czołówki firmy Petlz dzięki gumowej obudowie są wodoodporne i niezawodne – sprawdzone w najcięższych warunkach jaskiniowych.

Pamiętajmy jednak że zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w "sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia" (Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262) światła pozycyjne przednie muszą być umieszczone na wysokości 250÷1500 mm nad ziemią. Czołówka na głowie rowerzysty przekracza ta maksymalna wysokość wynoszącą 1,5 m. Z tego wynika że po drogach publicznych nie możemy się poruszać z czołówkami.

Na problem ten można jednak spojrzeć z innej strony - twierdząc, że czołówka na głowie rowerzysty nie wchodzi w skład wyposażenia roweru...

Lampy na kasku

Ciekawym rozwiązaniem jest umiejscowienie reflektora na ... kasku rowerzysty. Dzięki temu mamy połączenie zalet tradycyjnej lampki rowerowej z czołówką. Obecnie coraz częściej do zwykłych lamp rowerowych dodaje się adaptery umożliwiające montaż ich na kasku poprzez specjalne przejściówki. Przykładem takiel lampki jest Mactronic Bike Pro NOISE BPM 500

Tego rodzaju lampy posiadają identyczny do czołówek problem prawny dotyczący wysokości zamontowania oświetlenia w rowerze.

Rowerowe lampy tylne

Zadaniem tylnej lampki rowerowej jest zaznaczenie pozycji rowerzysty na drodze, co zwłaszcza po zmroku, ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa. Lampka tylna nie musi generować długiego snopu ostrego światła, jednak zapewnienie dostatecznej widoczności wymaga przemyślanej konstrukcji. Lampki tylne już od wielu latwykorzystują czerwone diody LED i ze świecą szukać modeli na zwykłą żarówkę. Największym zainteresowaniem wśród rowerzystów cieszą się niedrogie lampki wyposażone w kilka diod o niskiej mocy. Praktycznie każda dostępna na rynku lampka oferuje kilka trybów świecenia (ciągłe oraz różne kombinacje pulsacyjnego).

Lampki tylne mogą być montowane za pomocą:

• Sztywnej obejmy rury podsiodłowej
• Paska z rzepem lub gumek – do dowolnej części roweru
• Specjalnych adapterów – bezpośrednio do siodełka lub bagażnika
• Klipsa – do plecaka, bądź elementów garderoby

Podobnie, jak w przypadku lampek przednich, lampki tylne można podzielić na trzy grupy:

Mocne lampki wyposażone w diody „power led”, montowane na sztycy

Są to zazwyczaj wyższe modele, proponowane przez większość producentów akcesoriów rowerowych. Silne światło, emitowane przez diody o mocy 0,5 – 1W zapewnia znacznie lepszą widoczność, niż klasyczne diody o niskiej mocy. Najczęściej lampki tego typu wyposażone są zarówno w diody „power led”, jak i w zwykłe – pozwala to na zastosowanie wielu trybów świecenia. Lampki tego typu są widoczne z odległości od 1 do 2 km. Zazwyczaj są zasilane bateriami typu AA lub AAA.

Do mocnych lampek tylnych zaliczamy m. in.:

• SMART RL 317R – ok 40 zł
• SMART RL 318R – ok 40 zł
• SMART RL 321R – ok 50 zł
• Sigma Trail Blazer – ok 50 zł
• MacTronic WALLe BPM-2SL (także jako Author Duplex) – ok 50 zł
• MacTronic  BPM-1SL – ok  40 zł
• Mactronic Cosmo - - ok 90 zł
• Topeak RedLite Mega – ok 80 zł
• Cateye TL-LD1100 – ok 160 zł
• Author RedSpot-R – ok 55 zł

Standardowe lampki tylne, montowane na sztycy

Do tej grupy należą lampki, w których źródłem światła jest zespół diod o niskiej mocy. Lampki tego typu zapewniają zadowalającą widoczność na drodze, jednak na nocną podróż przez leśną szosę mogą być nieco za słabe. Zazwyczaj są zasilane bateriami typu AAA.

Wybrane modele standardowych lampek tylnych:

• MacTronic TL-5 (także jako Author Roller)  - ok 25 zł
• CatEye TL-LD130-R – (następca modelu TL-RD120, który był najbardziej znanym modelem lampki tylnej. To od niego wzięło się określenie „katajka” na tylną diodowa lampkę) – ok 40 zł
• CatEye LD135 (Omni 3) – ok 45 zł
• Topeak RedLite II – ok 40 zł
• Infini Vista 402 – ok 25 zł
• Sigma Stereo – ok 60 zł
• Sigma Hiro – ok 70 zł
• LAMPKA TRELOCK LS 312 – ok 45 zł

Mikrolampki tylne montowane w dowolnym miejscu

W grupie tej znajdują się małe i lekkie urządzenia o niewielkiej mocy, stosowane zazwyczaj jako uzupełnienie oświetlenia stałego. Ich niewątpliwą zaletą jest możliwość zamontowania na plecaku lub na tylnej części kasku.

Są zasilane baterią zegarkową CR2016, CR 2025  lub CR 2032 i mieszczą się dosłownie w kieszeni.

Wybrane modele mikrolampek tylnych:

• Topeak AlienLux
• Falcon Eye FN-1T-Mini – 9 zł
• Mactronic TL-2SL – 17 zł
• Sigma Micro – 32 zł
• Infini Wukong – 35 zł
• Author McSpark – 64 zł
• Knog Frog Strobe – 40 zł
• Knog Blinder 1 – 90 zł

Nietypowe oświetlenie rowerowe

Wśród niezliczonej liczby gadżetów rowerowych o niewielkiej użyteczności istnieją również takie, które w istotny sposób mogą podnieść bezpieczeństwo na drodze. Do takich gadżetów zaliczamy niestandardowe typy oświetlenia. Prężenie rozwijający się rynek akcesoriów oferuje m in.:

• Odblaski w formie breloczków, które można zamontować w dowolnym miejscu (np. MacTronic Reflex)
• Breloki z diodą led do zamontowania na suwaku bluzy / kurtki (np. Nite Ize ClipLit)
• Pompki rowerowe wyposażone w oświetlenie (np. Topeak Micro Rocket iGlow)
• Opaski z diodami led do założenia na nadgarstek lub kostkę (np. Nite Ize SlapLit)
• Lampki boczne, montowane na końcach kierownicy (np. Torch Bar end Beamer)
• Świecące nakrętki na wentyle